تعیین معیار های تداوم شیردهی در گاومیش های بومی ایران

در این تحقیق از یک مدل رگرسیون تصادفی جهت آنالیز رکوردهای روزآزمون تولید شیر، درصد چربی شیر و درصد پروتئین شیر گاومیش های بومی ایران جهت برآورد پارامترهای ژنتیکی، ارزش های اصلاحی و تعیین معیار های مختلف تداوم شیردهی استفاده شد. داده های مربوط به صفات تولیدی در شکم های اول، دوم و سوم زایش به ترتیب 12834، 8751، 9529، بودند که متعلق به سال های زایش 1372 تا 1390 بودند. توابع چند جمله ای لژاندر با درجات برآزش 3 تا 6 برای صفات تولیدی به کار گرفته شدند. دامنه وراثت پذیری معیارهای مختلف تداوم شیردهی تخمین زده شده برای صفات تولید شیر، چربی شیر و درصد پروتئین شیر به ترتیب در محدوده 0/09(معیار اول در شکم اول زایش) تا 0/79(معیار دوم در شکم دوم زایش)، 0/18(معیار سوم در شکم سوم زایش) تا 0/47(معیار اول در شکم سوم زایش) و 0/001 (معیار سوم در شکم دوم زایش) تا 0/16( معیار دوم در شکم دوم زایش) برآورد شد. دامنه همبستگی بین معیارهای مختلف تداوم شیردهی و 270 روز تولید شیر برای صفات تولید شیر، درصد چربی شیر و درصد پروتئین شیر به ترتیب در محدوده0/61- (معیار سوم در شکم سوم زایش) تا 0/63(معیار دوم در شکم سوم زایش)، 0/18- (معیار دوم در شکم دوم زایش) تا 0/24(معیار اول در شکم سوم زایش) و 0/14- (معیار سوم در شکم اول زایش) تا 0/16(معیار اول در شکم اول زایش) بدست آمد. معیاری که دارای بالاترین وراثت پذیری و پایین ترین همبستگی با تولید شیر 270 روز باشد به عنوان بهترین معیار برای انتخاب دام های برتر مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین برای صفات تولید شیر و درصد چربی شیر به ترتیب معیار دوم در شکم اول زایش و معیار دوم در شکم دوم زایش به عنوان بهترین معیار هایی هستند که از طریق انتخاب آن ها می توان به تولید شیر و درصد چربی شیر بیشتر در طی یک دوره شیردهی دست یافت. با توجه به وراثت پذیری پایین معیارهای تداوم شیردهی در مورد صفت درصد پروتئین شیر، انتخاب مستقیم روش مناسبی برای افزایش میزان درصد پروتئین شیر در طی یک دوره شیردهی نمی باشد. روند ژنتیکی معیار دوم در شکم اول زایش در مورد صفت تولید شیر در سطح 5 درصد معنی دار شد. روند ژنتیکی معیارهای اول، دوم و سوم زایش در رابطه با صفت درصد پروتئین شیر در سطح 1 درصد معنی دار شد. روند ژنتیکی برای معیارهای تداوم شیردهی در مورد صفات تولیدی اختلاف معنی داری با صفر نداشت. این نشان دهنده عدم اجرای برنامه های اصلاح نژادی در مورد گاومیش های بومی ایران است. کلمات کلیدی: گاومیش های بومی ایران، معیارهای تداوم شیردهی، وراثت پذیری، همبستگی.